رابطه سیاست‌های توسعه روستایی با تحولات جمعیتی مناطق روستائی در برنامه های توسعه کشور

کد مقاله : 1057-SSI-FULL

نویسندگان

محمود مشفق *1، نجمه باباپور2 1عضو هیات علمی 2پژوهشگاه نقش کلیک

چکیده مقاله

این مقاله بررسی سیاستهای توسعه روستائی در برنامه های اول تا ششم توسعه و رابطه آن با تغییرات شاخص های جمعیتی مناطق روستائی است؛ پژوهش حاضر از نوع ترکیبی (کمی –کیفی) و مبتنی بر روش کتابخانه‌ای و تحلیل ثانویه می‌باشد رشد جمعیت مناطق روستائی از 2/38 درصد در دهه 1365-1355 به73/ 0- درصد در دهه 1395-1385 رسیده است. شاخص نسبت طرح های هادی روستائی با تغییرات رشد جمعیت روستائی رابطه معکوس نشان داد، اما برخی شاخص های توسعه روستائی نظیر میانگین درآمد خانوار روستائی، میزان برخورداری از شبکه گاز رسانی، دسترسی به آب آشامیدنی سالم، حضور شرکتهای تعاونی روستائی اثر کنترل کننده بر میزان مهاجرفرستی روستائی داشته اند، نرخ بیکاری، نسبت راه های روستائی و نرخ مشارکت اقتصادی اثر مثبت بر میزان مهاجر فرستی روستائی داشته استبا در نظر گرفتن تعداد زیادی بندهای برنامه های توسعه اول تا ششم به توسعه مناطق روستائی اختصاص داشته است، مهاجرتهای روستائی با سرعت کمتر همچنان ادامه دارد. شاخص سالخوردگی جمعیت روستائی با دو درصد افزایش در طول اجرای برنامه ها از 4/8 به 6/8 رسیده است. نتایج این مطالعه نشان دهنده آن است که اثر اجرای برنامه های توسعه روستائی بر کاهش مهاجرتهای روستائی کم اثر و ضعیف ارزیابی می شود. بررسی‌ها حاکی از آن بوده است که توسعه مناطق روستایی بسیار کندتر از مناطق شهری پیش رفته و توسعه عادلانه و منطقه‌ای که از مهم‌ترین اهداف برنامه‌های توسعه بوده، تحقق نیافته است. زیرا توسعه در نهایت به معنی شهری شدن در نظر گرفته شده است و همچنان بسیاری از ساکنین مناطق روستایی برای دستیابی به امکانات آموزشی، رفاهی و درمانی انتخاب کرده‌اند که به مناطق شهری مهاجرت کنند. در توسعه‌ی روستایی باید در وهله‌ی اول توسعه‌ی کشاورزی و صنایع روستایی را با نگرش بومی مدنظر قرار داد و از ظرفیت‌های هر منطقه برای توسعه استفاده کرد. از سوی دیگر؛ توسعه‌ی آموزشی، بهداشتی و درمانی مناطق روستایی باید از طریق تخصیص اعتبارات لازم و کافی در اولویت اجرای برنامه‌های پنج‌ساله دولت قرار گیرد.

کلیدواژه ها

توسعه، برنامه‎‌های توسعه، توسعه‌ی روستایی، مهاجرت روستا-شهری، بازتوزیع جمعیت.

وضعیت: پذیرفته شده