الگوها و تعیین کننده های مهاجرت داخلی در ایران
کد مقاله : 1005-SSI-FULL
نویسندگان
رسول صادقی *
دانشیار و عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
چکیده مقاله
امروزه به خاطر ثبات نسبی باروری و مرگ‌ومیر، سهم مهاجرت در تغییرات منطقه‌ای جمعیت محسوس و برجسته تر شده است. مهاجرت، فرایندی پویا و برخاسته از شرایط در حال تغییر اجتماعی است که می‌تواند نه تنها مهاجران، بلکه مناطق مبدأ و مقصد را نیز تحت تأثیر قرار دهد. افزایش مهاجرت ها و جابجایی های جمعیتی، به ویژه، از مناطق مرزی کشور به سمت مرکز و سکونت آن ها در پیرامون شهرهای بزرگ، به ویژه پایتخت، یکی از مسائل و چالش های اجتماعی و جمعیتی کشور است. در این راستا، این مقاله با استفاده از تحلیل ثانویه داده های سطوح خرد و انبوه سرشماری های 1390 و 1395 به بررسی الگوها و تعیین کننده های مهاجرت داخلی در کشور می پردازد. نتایج نشان داد با افزایش میزان شهرنشینی، گذارِ خالصِ جمعیت از مناطق روستایی به شهرها کاهش یافته و در مقابل، مهاجرت های بین شهری افزایش یافته است. تهران و استان های اطراف، با افزایش(سود) خالص جمعیت ناشی از مهاجرت روبرو هستند، در حالی که استان های غربی و جنوبِ شرقی، با سطح پایین توسعه، زیانِ خالص(کاهش) جمعیت ناشی از مهاجرت را تجربه می کنند. با توجه به نابرابری های منطقه ای، ساختار سنی جوان و میانسال، افزایش سطح تحصیلات، بیکاری بالای جوانان، و کمبود فرصت های شغلی در بیشتر استان ها و شهرستان های کشور، انتظار می رود روند مهاجرت های داخلی، به ویژه مهاجرت های بین استانی، در سالهای آینده افزایش یابد.
کلیدواژه ها
مهاجرت داخلی، مهاجرت های اقلیمی، مهاجرت های بین شهری، نابرابری های منطقه ای.
وضعیت: پذیرفته شده
login